Literacka biografia Johna Irvinga powinna stanowić przykład dla wielu europejskich pisarzy...

LITERAT CZERWCA 2011

JOHN IRVING

John Winslow Irving urodził się 2 marca 1942 roku w Exter (New Hampshire) w Stanach Zjednoczonych. Część dzieciństwa, jak również wczesne lata młodości amerykański prozaik spędził w Austrii. Tam rozpoczął studia na wydziale historii sztuki i filozofii. Od chwili swojego literackiego debiutu zajmuje miejsce w czołówce obok najwybitniejszych współczesnych pisarzy, natomiast w Stanach Zjednoczonych jest uważany za najpopularniejszego opozycjonistę artystycznego wobec literatury neoawangardowej.

John Irving jest autorem kilku nie tylko powszechnie wydawanych, ale również ekranizowanych powieści surrealistyczno-parodystycznych, czyli tak zwanych czarnych komedii. Debiut literacki pisarza przypadł na 1968 rok. Była to powieść pod tytułem Uwolnić niedźwiedzie (z ang. Setting Free the Bears). To właśnie w niej po raz pierwszy ukazał pewne elementy świata. Następnie świat ten wykreował niemalże w całej swojej twórczości, gdzie pokazał rzeczywistość mizernych wędrowców, podróżujących od New Hampshire aż do Wiednia i obserwujących właśnie z tej perspektywy wydarzenia, które wstrząsnęły w jakiś sposób XIX-wieczną historią. Niemniej, w znacznie większym stopniu bohaterowie ci zapatrzeni są w osobiste, wewnętrzne rozterki. Należy pamiętać, że w swojej twórczości autor wykorzystuje przede wszystkim motywy autobiograficzne. Natomiast nie uważa siebie za postmodernistę, a sprawy, o których pisze w swoich książkach, nie mogłyby występować w prozie pochodzącej z XIX wieku, z uwagi na fakt obowiązywania wówczas pewnych norm obyczajowych. Ale z drugiej strony zawartość jego powieści jest jak najbardziej modernistyczna, gdyż są one zbudowane w sposób niezwykle staroświecki.

Literacka biografia Johna Irvinga powinna stanowić przykład dla wielu europejskich pisarzy. Sam autor czuje się niezwykle mocno związany z europejską tradycją literacką. Będąc młodym chłopakiem pochłaniał tomy książek, lecz mimo to nigdy nie był fanem literatury amerykańskiej. Natomiast bardzo cenił sobie powieści wiktoriańskie, a także takich pisarzy pochodzących z Europy, jak: Charles Dickens oraz Graham Greene. Sam o sobie mówi, że jest pisarzem staroświeckim, ponieważ pisze powieści, których akcja rozgrywa się XIX wieku, gdzie obowiązywało szereg specyficznych reguł i norm. W swoim pisaniu skupia się na precyzyjnej intrydze, rozwoju postaci, a także na efekcie upływającego czasu. Ogólnie można rzec, że John Irving wierzy w dobrą historię.

Twórczość (1968-2010)

Uwolnić niedźwiedzie (z ang. Setting Free the Bears; 1968)

Metoda wodna (z ang. The Water-Method Man; 1972)

Małżeństwo wagi półśredniej (z ang. The 158-Pound Marriage; 1974)

Świat według Garpa (z ang. The World According to Garp; 1978). W Polsce książka po raz pierwszy ukazała się w 1984 roku.

Hotel New Hampshire (z ang. The Hotel New Hampshire; 1981). W Polsce powieść ukazała się po raz pierwszy w 1992 roku.  

Regulamin Tłoczni Win (z ang. The Cider House Rules; 1985). Polska premiera powieści miała miejsce w 1995 roku.

Modlitwa za Owena (z ang. A Prayer for Owen Meany; 1989)

Syn Cyrku (z ang. A Son of the Circus; 1994)

Playboy: Opowiadania (z ang. Playboy: Stories; 1994). W Polsce opowiadania ukazały sie w 1995 roku.

Autobiografia: Wymyślona Dziewczyna (z ang. The Imaginary Girlfriend; 1995)

Ratować Prośka: Opowiadania (z ang. Trying to save Piggy Sneed; 1996)

Jednoroczna wdowa (z ang. A Widow for One Year; 1998)

Moje filmowe perypetie. Pamiętnik (z ang. My Movie Business; 1999)

Wbrew regułom: scenariusz (z ang. The Cider House Rules: A Screenplay; 1999). W Polsce scenariusz ukazał się w 2001 roku.

Czwarta Ręka (z ang. The Fourth Hand; 2001). Premiera polskiego wydania to 2002 rok.

Odgłos, jaki wydaje ktoś, kto stara się nie wydawać żadnych odgłosów (z ang. A Sound Like Someone Trying Not to Make a Sound; 2004). Wydanie polskie to rok 2005.

Zanim Cię znajdę (z ang. Until I Find You; 2005). W Polsce książka ukazała się po raz pierwszy w 2006 roku.

Ostatnia Noc w Twisted River (z ang. Last Night in Twisted River; 2009). Polska premiera miała miejsce w 2010 roku.

Ekranizacje powieści Johna Irvinga (1982-2004)

Świat według Garpa (z ang. The World According to Garp; 1982)

Hotel New Hampshire (z ang. The Hotel New Hampshire; 1984)

Modlitwa za Owena (z ang. Simon Birch; 1998)

Wbrew regułom. Regulamin Tłoczni Win (z ang. The Cider House Rules; 1999)

Drzwi w podłodze. Jednoroczna Wodowa (z ang. The Door in The Floor; 2004)

W opinii kolegów po fachu John Irving jest najbardziej europejskim pisarzem pochodzącym z Ameryki. Takie przekonanie ma swoje źródło w tym, że tylko w samych Niemczech sprzedaje on więcej swoich powieści, aniżeli w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie łącznie. Swoje sukcesy autor zawdzięcza wyłącznie ciężkiej pracy. Sam przyznaje, że jak do tej pory nie miał ciekawego życia. Był dwa razy żonaty i ma trzech synów. Ciekawostką jest natomiast to, że John Irving przyznaje się do dysleksji i dlatego też uważa, że nie jest urodzonym pisarzem.

Ukoronowaniem pisarskiej kariery Johna Irvinga, jeśli chodzi o produkcje filmowe, było otrzymanie Oskara za scenariusz do filmu pod tytułem Wbrew regułom na podstawie powieści Regulamin Tłoczni Win. Autor zapytany o doświadczenia, jakie towarzyszyły mu podczas pisania scenariusza, odpowiada, że nigdy nie zdarzyło mu się czytać złego scenariusza, który następnie stałby się dobrym filmem. Uważa, że w tej kwestii miał wiele szczęścia, gdyż podpisał umowę wyłącznie z jednym reżyserem i z jednym producentem. W przypadku większości wątpliwych kwestii zgadzali się ze sobą, a dodatkowym plusem było to, że nikt im nie przeszkadzał. Niemniej, taka sytuacja zdarza się niezwykle rzadko, aczkolwiek było to dla niego bardzo pozytywne doświadczenie. Należy pamiętać, że w Hollywood takie sytuacje bardzo rzadko kończą się powodzeniem.

Na koniec zacytuję jedną ze złotych myśli Johna Irvinga:

Jeśli ktoś, kogo kochasz umiera i to niespodziewanie, nie odczuwasz straty natychmiast. Tracisz tego kogoś kawałek po kawałku przez długi czas – w miarę jak przestaje do niego przychodzić poczta, jak wietrzeje zapach jego perfum na poduszce oraz ubrań w szufladzie i szafie. Stopniowo gromadzisz fragmenty, które odeszły i właśnie wtedy nadchodzi ten dzień – ten dzień, gdy brakuje ci szczególnie jednej konkretnej cząstki i przytłacza cię uczucie, że ta osoba odeszła na zawsze, a potem nadchodzi inny dzień i odczuwasz szczególny brak czegoś innego.