ROZMOWA Z PHILIPPĄ GREGORY
Philippa
Gregory to brytyjska pisarka tworząca powieści historyczne. Autorka pisze
książki od 1987 roku. Najbardziej znaną jej powieścią jest książka pod tytułem
„Kochanice króla” (2001), która w 2002 roku została uhonorowana nagrodą
Romantic Novel of the Year Award przyznawaną przez Romantic Novelists’
Association. Philippa Gregory urodziła się w Kenii, a kiedy miała dwa lata jej
rodzina przeniosła się do Anglii. Swoją pierwszą powieść – „Dziedzictwo” –
napisała w trakcie robienia doktoratu z literatury osiemnastowiecznej. W swoim
dorobku literackim posiada powieści, których akcja rozgrywa się w różnych
okresach historycznych, niemniej dominuje wśród nich wiek XVI i lata panowania
dynastii Tudorów. Obecnie w Polsce dużą popularnością z tej serii cieszy się „Biała
księżniczka”*.
Agnes A. Rose: Bardzo dziękuję, że
przyjęła Pani moje zaproszenie do udziału w wywiadzie. Jestem niesamowicie
wdzięczna! Na początek chciałabym zapytać, w jaki sposób zaczęła Pani tworzyć
literaturę? Czy marzyła Pani o tym od dzieciństwa tak, jak robi to większość
pisarzy? I dlaczego wybrała Pani powieści historyczne?
Philippa Gregory: Dziękuję za zaproszenie.
Nie chciałam być pisarką; właściwe chciałam wykładać na uniwersytecie. Mój
doktorat dotyczy osiemnastowiecznej literatury popularnej, więc kiedy
studiowałam materiały i czytałam je (przeczytałam ponad dwieście powieści w ciągu
czterech lat), uczyłam się tego, jak funkcjonuje powieść, w jakim kierunku
podążać i jak opowiadać daną historię. Kiedy kończyłam swój doktorat, na uniwersytecie
nie było etatów, a zatem pisałam. Miałam wtedy małą córeczkę, więc kiedy spała,
ja pracowałam przy biurku. Skończyłam swoją pierwszą powieść zatytułowaną
„Dziedzictwo”, w której widać wpływ mojego doktoratu – jej akcja rozgrywa się w
XVIII wieku w Anglii i opowiada historię kobiety walczącej o prawo do
dziedziczenia. Na całym świecie powieść sprzedała się bardzo dobrze, a ja nie
przestałam pisać – teraz jest to mój zawód. Zawsze kochałam historię, czytałam
ją i rozmyślałam o niej, więc pisanie powieści historycznych przyszło mi bardzo
łatwo.
Agnes A. Rose: Pani książki są bardzo
popularne na całym świecie. W Polsce jest Pani bardzo znaną pisarką. Czy
mogłaby Pani powiedzieć polskim czytelnikom, w jaki sposób przygotowuje Pani
swoje powieści? Jak radzi sobie Pani z tłem historycznym, tymi wszystkimi
faktami i wątkami?
Philippa Gregory: Każda książka zabiera mi
około dwóch lat. Od sześciu do dziewięciu miesięcy zbieram materiały i czytam
je, zanim zacznę pisać. W kontekście ogólnym czytam wszystko, co dotyczy
okresu, o którym piszę, i wszystkie fakty odnoszące się do głównych bohaterów,
a potem odwiedzam London Library, aby przeczytać starsze książki, które wyszły
z druku. Następnie czytam wszystkie artykuły i eseje wymienione w książkach.
Odwiedzam najważniejsze miejsca dotyczące każdej powieści, chodzę do muzeów i
rozmawiam z kustoszami oraz miejscowymi historykami. Ciągle robię notatki, a
dla każdej powieści mam przeznaczony ogromny folder z tymi zapiskami. Kiedy w
głowie słyszę głos bohaterów, wtedy zaczynam pisać. Podczas pisania nadal
prowadzę badania, aby odpowiedzieć na konkretne pytania, i tak dalej. Lubię
pracować w swoim gabinecie, gdzie w pobliżu mam swoje materiały, choć wiele z
nich obecnie jest w formie elektronicznej; na ścianach gabinetu mam ramy
czasowe, drzewa genealogiczne, mapy i najważniejsze daty, aby w mojej głowie w
odpowiedniej kolejności następowały po sobie miejsca, ludzie i daty.
Agnes A. Rose: W Polsce najbardziej
popularne są książki z serii „Wojna Kuzynów”, cykl o dynastii Tudorów oraz
trylogia o rodzie Lacey’ów. Która z tych
serii jest Pani najbliższa i dlaczego?
Philippa Gregory: Wszystkie są mi bliskie –
myślę, że trylogia o Lacey’ach zawsze będzie budzić we mnie szczególne uczucia
– „Dziedzictwo” było pierwszą książką, jaką napisałam i opublikowałam, bardzo
też lubię Tudorów i Plantagenetów.
Agnes A. Rose: Porozmawiajmy o
kobietach „Wojny Dwu Róż”. Główną bohaterką „Białej królowej” jest Elżbieta
Woodville. Jest zupełnie inna niż Małgorzata Beaufort, która jest niesamowicie
demoniczna. Tym, co najbardziej urzekło mnie podczas czytania był fakt, że
Elżbieta była wspaniałą żoną i matką. W związku z tym, czy ona naprawdę była w
stanie rzucić klątwę?
Philippa Gregory: Myślę, że Elżbieta i jej
matka Jakobina były bardzo odważnymi i silnymi kobietami. Elżbieta zapamiętale
chroniła swoją rodzinę – żyła w niebezpiecznych czasach i zrobiłaby wszystko,
co mogła, aby móc o nią zadbać, więc przekleństwo rzucone na kogoś jest jak
najbardziej możliwe.
Agnes A. Rose: Kobiety, które kreuje
Pani w swoich powieściach posiadają silny charakter i doskonale wiedzą, czego
oczekują od życia. Oprócz tego, że muszą być posłuszne mężczyznom, którzy
generalnie wykorzystują je, aby zaspokoić własne ambicje, kobiety te również
uparcie dążą do celu. Która z kobiet pojawiających się na kartach Pani powieści
była najtrudniejsza do wykreowania i dlaczego?
Philippa Gregory: Na początku walczyłam z
charakterem Małgorzaty Beaufort w „Czerwonej królowej”. Ona bardzo różni się od
Elżbiety Woodville, z którą spędziłam ponad dwa lata, czytając o niej i pisząc
„Białą królową”. To była szybka zmiana, a ja musiałam przejść od sympatyzowania
z Yorkami do skoncentrowania się na ich wrogach, Lancasterach. Początkowo
Małgorzata Beaufort może wydawać się dość zimną i bezwzględną bohaterką, ale
podziwiam jej pasję i oddanie. Trzeba spróbować spojrzeć na te kwestie z punktu
widzenia bohaterów, a wtedy dostrzeże się dlaczego zrobili to, co zrobili.
Ostatecznie osiągnęła to, czego chciała i ujrzała swojego syna na tronie.
Agnes A. Rose: Jest Pani także
autorką serii zatytułowanej „Zakon ciemności”. Ten cykl adresowany jest do
młodych czytelników. Jak dotąd w Polsce ukazały się dwie części tej serii –
„Odmieniec” i „Krucjata”.** Dlaczego zdecydowała się Pani stworzyć tego rodzaju opowieść?
Philippa Gregory: Wiedziałam, że jest
mnóstwo młodszych czytelników, którzy lubią moje książki, więc chciałam napisać
opowieść dla nich z młodszymi bohaterami. Pisanie książki z zupełnie fikcyjnymi
postaciami było czymś nowym i ekscytującym. Akcja rozgrywa się na tle
prawdziwych wydarzeń historycznych, a zatem w przypadku każdej książki wciąż
konieczne jest gromadzenie materiałów. Fabuła tych powieści osadzona jest w
Europie, więc pisanie o innym miejscu niż Anglia było bardzo ciekawe. Trzecia
powieść „Złoto głupców” umiejscowiona jest we wspaniałej i niepowtarzalnej
Wenecji, więc musiałam udać się tam, aby zebrać materiały, co było dodatkowym
bonusem.
Agnes A. Rose: Niekiedy w Pani
książkach możemy dostrzec elementy literatury fantasy. Są to chociażby takie
powieści, jak „Czarownica” czy „Władczyni rzek”. Moim zdaniem jest to doskonała
mieszkanka. Dlaczego decyduje się Pani wykorzystywać fantastykę w swoich
powieściach?
Philippa Gregory: Ludzie żyjący w XV i XVI
wieku często przypisywali magii i czarom rzeczy, których nie byli w stanie
wyjaśnić, funkcjonowało wiele przesądów, które miały miejsce w tamtym czasie,
więc moja decyzja, aby włączyć elementy magii bardziej ma związek z tym, w jaki
sposób bohaterowie interpretują wydarzenia zawarte w powieści. Bliscy Jakobiny
naprawdę wierzyli, że wywodzą się od bogini wód Meluzyny, a zatem zdarzenia
zaistniałe w książce spowodowane są „czarami”, które najprawdopodobniej można
wytłumaczyć przy pomocy współczesnej nauki i wiedzy o świecie, ale w tamtym
czasie myślano o nich, że są magiczne.
Agnes A. Rose: Jak wspomniałam wyżej,
w Polsce możemy przeczytać „Białą księżniczkę”. Ta książka jest częścią cyklu
„Wojna Kuzynów”. Czy mogłaby Pani zachęcić swoich polskich Czytelników do
przeczytania tej powieści?
Philippa Gregory: To historia Elżbiety
York, córki Elżbiety Woodville i Edwarda IV. (Historię jej matki można przeczytać
w „Białej królowej”). Elżbieta jest zmuszona poślubić Henryka Tudora, aby
dzięki temu zawrzeć pokój pomiędzy walczącymi ze sobą domami Yorków i
Lancasterów, po tym, jak Henryk pokonał Ryszarda III w bitwie, kończąc
oficjalnie wojnę kuzynów i zostając królem. Rodzi się dynastia Tudorów, a Elżbieta
wydaje na świat dwóch synów, Artura i jego młodszego brata Henryka (którego
znamy jako Henryka VIII). Pisanie tej powieści było dla mnie bardzo
interesujące, i nawet jeśli wojna kuzynów oficjalnie się zakończyła, to i tak
był to okres politycznego napięcia – Henryk był paranoikiem i bał się, że
poddani zbuntują się przeciwko niemu. Osobista historia Elżbiety jest głęboko
związana z tymi politycznymi intrygami, co sprawia, że książkę czyta się z
pasją.
Agnes A. Rose: Pani powieści są także
przenoszone na ekran. Co Pani czuje, kiedy widzi Pani swoich bohaterów
ożywianych przez aktorów?
Philippa Gregory: To dla mnie ogromne
przeżycie, widząc jak moje powieści ekranizowane są na potrzeby telewizji czy
kina, i byłam bardzo szczęśliwa, że niektórzy wspaniali aktorzy zagrali
bohaterów pochodzących z moich książek. Jest to zupełnie inny sposób
opowiadania historii, osobiście wybrałam powieść, jako własną metodę
relacjonowania wydarzeń historycznych, lecz wspaniałym uczuciem jest zobaczyć,
jak te postacie są powoływane do życia. Do moich ulubionych filmowych kreacji
należą: Rebecca Ferguson jako Elżbieta Woodville oraz Janet McTeer w roli
Jakobiny Luksemburskiej w serialu telewizyjnym „Biała królowa”. Obydwie bohaterki
zostały przez nie zagrane w niemalże identyczny sposób, w jaki ja je sobie
wyobrażam.
Agnes A. Rose: Dziękuję bardzo za rozmowę. W imieniu swoim i wszystkich polskich wielbicieli Pani książek życzę
dalszych sukcesów w pracy i kolejnych wspaniałych powieści.
Philippa Gregory: Bardzo dziękuję!
Rozmowa, przekład i redakcja
Agnes A. Rose
Jeśli chcesz przeczytać ten wywiad w oryginale, kliknij tutaj.
If you want to read this interview in English, please click here.
* Wywiad
został przeprowadzony niedługo po polskiej premierze „Białej księżniczki”,
która miała miejsce 18 czerwca 2014 roku. [przyp. tłum.]
** Obecnie
w Polsce jest już dostępny trzeci tom serii zatytułowany „Złoto głupców”. W
chwili przeprowadzania wywiadu, polscy czytelnicy mogli przeczytać jedynie dwie
poprzednie części. [przyp. tłum.]